یک خط تولید ERP، سه مشخصه اصلی فن آوری خط تولید نرم افزار که (1) انعطاف پذیری، (2) نظم و (3) مدیریت کیفیت فرآیند تولید نرم افزار می باشد را با سه ویژگی مهم سیستم های ERP که (1) یکپارچگی و فرآیندمحوری، (2) قابلیت تغییر سیستم از طریق تنظیمات بدون برنامه نویسی و تغییر در کد برنامه و (3) به روش های کسب و کاری (best practice) ازپیش ساخته، ترکیب می کند. ولی بر خلاف ERP، خط تولید ERP اجازه تغییرات در آن به روش های کسب و کاری از پیش ساخته را از طریق اعمال تنظیمات و یا تولید کد فراهم می آورد.
خط تولید ERP برای سازمان هایی طراحی شده است که نمی توانند یا نمی خواهند خود را با به روش های از پیش تعریف شده در سیستم های ERP، تطبیق دهند، اما می خواهند تا حدی که فرهنگ سازمانی و استراتژي مدیریت کلان سازمان اجازه می دهد خود را به این به روش ها نزدیکتر کند. فلسفه خط تولید ERP می گوید به جای اینکه فرآیندهای بهینه و به روش های یک ERP را به زور وارد یک سازمان کرد که به هیچ وجه آمادگی پذیرش آن ها را ندارد، باید فرآیندهای واقعی و جاری آن سازمان را وارد بستر یک سیستم یکپارچه کرد که قابلیت پذیرش آنها را داشته باشد.
در حالی که خط تولید نرم افزار یک بستر تولید برای نرم افزارهای عمومی است و ERP یک سیستم سازمانی یکپارچه بهینه ولی سلب، خط تولید ERP یک محیط جامع برای تولید اولیه و توسعه مستمر یک ERP تغییر پذیر بر اساس نیازهای سازمان و رشد بلوغ سازمانی در طول زمان، فراهم می آورد.
گرچه به صورت مفهومی میتوان خط تولیدERP یا «ERP Production Line» را به عنوان تلفیقی از دو مفهوم «خط تولید نرمافزار»[1] و «سیستم برنامهریزی منابع سازمانی»[2] توصیف نمود، ولی در حقیقت خط تولید ERP نه یک خط تولید نرمافزار است و نه یک ERP.
محصولات خط تولید نرمافزار غالباً یک زیرساخت فنی برای تولید نرمافزار، توسط واحد فناوری اطلاعات در سازمانهای بزرگ را فراهم میآورند، با این هدف که زمان و هزینه تولید سیستمهای اطلاعاتی سازمانی را کاهش داده و کیفیت تولید آن سیستمها را بالا ببرند. ولی این زیرساختها، چون بیشتر از منظر یک رویکرد فنی برای حل مسایل سازمانی طراحی شدهاند، غالباً با مفاهیم کسب و کاری که دغدغه سازمانهای بزرگ است، فاصله دارند.
دغدغه خط تولید نرمافزار، فراهم آوردن ابزارها و یا قطعات از پیشساختهای از کد برای مدیریت و حل مسایل فنی و low-level سیستم مانند فرم، فیلد، class، ذخیره و بازیابی دادهها و object ها، مدیریت دسترسیها و گزارشسازی میباشد. ولی دغدغه IT در سازمانهای بزرگ، در سطح مفاهیم high-level سیستم، مانند انعکاس آنی رویدادهای فرآیندهای تولید، انبار، خرید، فروش و یا نگهداری و تعمیرات در سیستم مالی شرکت، قرار دارد. در نتیجه، رسیدن از ابزارهای خط تولید نرمافزار به تولید سیستمهای یکپارچه و پیادهسازی منطق پیچیده کسب و کار سازمانهای بزرگ، در عمل امری است بسیار پرریسک و زمانبر است که مستلزم تولید و نگهداری حجم بالایی از کد میباشد.
سیستمهای ERP مشکل پیادهسازی منطق پیچیده کسب و کاری که خطهای تولید نرمافزار در سازمانهای بزرگ با آن مواجه هستند را حل میکنند، زیرا یک ERP از ابتدا، با دید پیادهسازی بهروشهای (best practices) کسب و کاری برای صنایع خاص طراحی شده است. ERP یک سیستم وسیع و یکپارچه است که همه فرآیندهای اصلی یک سازمان را بر اساس برخی از بهترین استانداردهای روز دنیا مکانیزه مینماید. ولی حقیقت این است که بسیاری از سازمانهای ایرانی، آمادگی و توان تطبیق ساختارها و فرآیندهای جاری خود را با بهروشهای ارائه شده توسط ERP های شناختهشده دنیا ندارند.
این ERP ها برای سازمانهایی طراحی شدهاند که سالیان طولانی است که همه فرآیندهای اصلی خویش را با پیادهسازی سیستمهای اطلاعاتی کارآمد ولی مجزا، مکانیزه نمودهاند و دغدغه امروزشان، جایگزین نمودن همه آن سیستمهای جزیرهای با یک سیستم جامع و یکپارچه به منظور بهینهسازی و ارتقای حداکثری بازدهی خویش، میباشد. اغلب سازمانهای ایرانی ، با آن نقطه فاصله زیادی دارند. هیچ سازمانی نمیتواند در یک جهش بزرگ، از وضعیتی که در آن فرآیندهای اصلی کسب و کارش سیستمی نیست، به یک ERP از پیش ساختهشده برسد، زیرا ERP اصلاً برای این نوع سازمانها طراحی نشده است.
در نتیجه، ERP های موجود، دست سازمانها را در خروج از چارچوبی که نرمافزار برای کسب و کار آنها تجویز میکند کاملاً میبندند. در حقیقت این ERP نیست که خود را با سازمان تطبیق میدهد، بلکه سازمان است که باید خود را با ERP تطبیق دهد و در صورتی که بخواهیم با استفاده از Customization، رفتار ERP را در هر سازمان تغییر دهیم تا اندکی مطابق با فرآیندهای سازمانی شود، این تغییرات باعث ایجاد ناهماهنگی در بلوک های از پیش ساخته شده بدنه ERP می شود.
[1] خط تولید نرم افزار ترجمه اصطلاح Software Production Line یا SPL میباشد.
[2] سیستم برنامهریزی منابع سازمانی ترجمه اصطلاح Enterprise Resource Planning یا ERP میباشد.